၁၉၈၉-၉၀ ခုႏွစ္ ကမၻာ့ႏိုင္ငံေရး ဇာတ္ခုံအေျခအေနသည္ ရႈတ္ေထြး ေပြလီလွေသာ ကာလပင္ ျဖစ္သည္ဟု ေျပာရေပလိမ့္မည္။ အေမရိကန္ႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာ ပညာရွင္ အသိုင္းအ၀ိုင္းၾကားတြင္ လူသိမ်ားခဲ့သူ ၂၀ ရာစု ကုန္ခါနီး အေရွ႕ႏွင့္ အေနာက္တို႔၏ သံကန္႔လန္႔ကာအျဖစ္ တင္စားေခၚေ၀ၚခဲ့ၾကသည့္ ဘာလင္တံတိုင္း ၿပိဳက်လုအခ်ိန္၊ ညဴကလီးယားလက္နက္ ႏိုင္ငံေတာ္ႀကီး ၿပိဳကြဲမႈကို စနစ္တက် ပုံေဖၚေဆာင္ရြက္ခဲ့သူ၊ ပုရိသတို႔သာ အစဥ္တစိုက္ ရယူထားခဲ့ေသာ အေမရိကန္ သမၼတ၏ အမ်ိဳးသားလုံျခဳံေရးကိစၥရပ္မ်ား၊ ကမၻာ့ေရးရာ ကိစၥမ်ားကို ကိုင္တြယ္ ေျဖရွင္းရင္း အႀကံေပးအျဖစ္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့သူမွာ လူမဲအမ်ိဳးသမီး ကြန္ဒိုလီဇာရိုက္စ္ပင္ျဖစ္သည္။
အေမရိကန္ႏိုင္ငံကဲ့သို႔ ပညာရွင္ အေက်ာ္အေမာ္ မ်ားျပားလွေသာ ႏိုင္ငံတြင္ လူမဲ အမ်ိဳးသမီးအေနျဖင့္ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံ၏ ထိပ္တန္းေနရာ တခုကို မည္ကဲ့သို႔ ရရွိခဲ့သည္မွာ စိတ္၀င္စားစရာ ေကာင္းလွသည္။
အသားေရာင္ခြဲျခားမႈ ထိပ္ဆုံးေရာက္ေနသည့္ ကာလတြင္ ႀကီးျပင္းခဲ့ရသူ ရိုက္စ္ကို ဖခင္ တရားေဟာဆရာနဲ႔ အထက္တန္းျပ မိခင္ ေက်ာင္းဆရာမတို႔မွ အသားေရာင္ ခြဲျခားမႈ ျပင္းထန္သည့္ အယ္လ္ဘားမား ျပည္နယ္တြင္ ေမြးဖြားခဲ့သည္။ အသားေရာင္ ခြဲျခားမႈ ျပင္းထန္ေနေသာ ကာလတြင္ တဦးတည္းေသာ သမီးေလးအတြက္ အနာဂတ္တြင္ လုံျခဳံမႈေပးႏိုင္မည့္ အရာသည္ ပညာေရးပင္ ျဖစ္သည္ဟု မိဘႏွစ္ဦးလုံးမွ ယုံၾကည္ခဲ့ၾကသည္။
ရိုက္စ္သည္ သုံးႏွစ္သမီး အရြယ္ကပင္ စန္းဒယားကို သင္ၾကားခဲ့ၿပီး ေကာလိပ္ တက္ေရာက္ခြင့္ရစဥ္ ဂီတဘာသာရပ္ကို ယူခဲ့သည္။ သို႔ရာတြင္ ဂီတျဖင့္ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္း ျပဳေလာက္သည္အထိ ပါရမီမရွိဟု ယုံၾကည္သျဖင့္ အျခားဘာသာရပ္ တခုကို သင္ယူရန္ ဆုံးျဖတ္ခဲ့သည္။ သူမ၏ စႏၵယား တီခတ္ရာတြင္ ကြၽမ္းက်င္မႈတို႔သည္ ကမၻာေက်ာ္ ပညာရွင္တဦး ျဖစ္လာရန္ ပံ့ပိုးေပးခဲ့ျပန္သည္။
ေက်ာင္းသားတိုင္း ရင္ဆိုင္ရတတ္သည့္ ဘာသာရပ္ဆိုင္ရာ ေရြးခ်ယ္မႈပိုင္းတြင္ ရိုက္စ္တစ္ေယာက္ အခက္အခဲ ေတြ႔ရျပန္သည္။ ဘ၀ တသက္တာ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္း ျပဳမည့္ ဘာသာရပ္သည္ သူမႀကိဳက္ေသာ ဘာသာရပ္ ျဖစ္ရန္လိုလာသည္ကို သတိျပဳမိခဲ့သည္။ Deven တကၠသိုလ္တြင္ ႏိုင္ငံေရး သိပၸံဘာသာရပ္ျဖင့္ မဟာဘြဲ႔ တက္ေရာက္စဥ္ ႏိုင္ငံတကာ ဆက္ဆံေရး ဘာသာရပ္ကို စိတ္၀င္တစား ရွိလာခဲ့သည္။
တရားေဟာဆရာနဲ႔ ဒင္ဗန္ တကၠသိုလ္၏ ဒုတိယ အဓိပတိ ျဖစ္လာသည့္ ဖခင္ျဖစ္သူ၏ အျပဳအမူျဖစ္သည့္ မာနႀကီးျခင္း၊ မိသားစုအေပၚ ခ်စ္ခင္တြယ္တာျခင္းတို႔သည္ ရိုက္စ္အဖို႔ အတုယူစရာ ျဖစ္လာခဲ့သည္။
ပါရဂူဘြဲ႔တက္ေရာက္ သင္ယူေနစဥ္ ႀကဳံခဲ့ရသည့္ ဆရာမ်ားထဲတြင္ နာမည္ေက်ာ္ ပညာရွင္၊ ႏိုင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးေဟာင္း မယ္ဒလိန္း ေအာလ္ဘရိုက္၏ ဖခင္ Dr. Korbel သည္ သူမ၏ ဘ၀အတြက္ အထင္ကရ အေရးပါခဲ့သည္ဟု သူမကိုယ္တိုင္ ၀န္ခံခဲ့သည္။ ဖခင္၏ မိတ္ေဆြ တဦးျဖစ္သူ သံအမတ္ႀကီး Horace Dawson ၏ ဆက္သြယ္ေပးမႈေၾကာင့္ ႏိုင္ငံျခားေရးဌာနတြင္ အလုပ္သင္အျဖစ္ လုပ္ကိုင္ခြင့္ ရွိခဲ့သည္။ ၁၉၇၉ ခုႏွစ္တြင္ ရုရွားဘာသာစကား သင္ၾကားရန္ ေမာ္စကိုသို႔ ထြက္ခြာခဲ့သည္။ နာမည္ေက်ာ္ RAND ေကာ္ပိုေရးရွင္းတို႔တြင္ အလုပ္သင္အျဖစ္ ၀င္ေရာက္လုပ္ခဲ့မႈ အေတြ႔အႀကဳံတို႔သည္ သူမ၏ ဘ၀တက္လမ္းအတြက္ မ်ားစြာ အေထာက္အပံ့ျဖစ္ခဲ့သည္။ ၁၉၈၁ ခုႏွစ္ အသက္ ၂၆ အရြယ္တြင္ ပါရဂူဘြဲ႔ရၿပီးေနာက္ RAND ေကာ္ပိုေရးရွင္းႏွင့္ စတန္႔ဖို႔ တကၠသိုလ္တို႔တြင္ အလုပ္လုပ္ကိုင္ရန္ ကမ္းလွမ္းျခင္း ခံခဲ့ရသည္။
RAND ေကာ္ပိုေရးရွင္းႏွင့္ စတန္႔ဖို႔ တကၠသိုလ္တို႔မွ ကမ္းလွမ္းစဥ္ မည္သည့္ အလုပ္အား လက္ခံသင့္သည္ကို ဖခင္ႏွင့္ တိုင္ပင္ခဲ့သည္ဟု သူမစာအုပ္တြင္ အမွတ္တရ ေဖၚျပခဲ့သည္။ သူမဘ၀ခရီးတြင္ ဖခင္ျဖစ္သူ၏ ၾသဇာ လြႊမ္းမိုးခဲ့သည္ကို ေဖၚျပခဲ့သည့္ သာဓကပင္ ျဖစ္သည္။ ဖခင္ျဖစ္သူမွ “RAND ေကာ္ပိုေရးရွင္းႏွင့္ စတန္ဖို႔ တကၠသိုလ္ တို႔မွ တႏွစ္လစာ ဘယ္ေလာက္ေပးမယ္ ကမ္းလွမ္းလဲ” ဟု ေမးျမန္းခဲ့သည္။ RAND ေကာ္ပိုေရးရွင္းမွ တႏွစ္စာ ေဒၚလာ (၂၆,၀၀၀) ႏွင့္ စတန္႔ဖို႔ တကၠသိုလ္မွ ေဒၚလာ (၂၁,၀၀၀) ကမ္းလွမ္းခဲ့ၿပီး ဖခင္ျဖစ္သူမွ လစာနည္းသည့္ စတန္႔ဖို႔ တကၠသိုလ္တြင္ လုပ္ကိုင္ရန္ အႀကံေပးခဲ့သည္။ ရိုက္စ္မွ ဖခင္ျဖစ္သူ၏ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ မွန္ကန္ပုံႏွင့္ အနာဂတ္တြင္ ႏိုင္ငံ၏ ႀကီးေလးေသာ တာ၀န္ျဖစ္သည့္ သမၼတ၏ အမ်ိဳးသား လုံျခဳံေရး ေကာင္စီအႀကံေပး၊ ႏိုင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီး တာ၀န္မ်ားကို ထမ္းေဆာင္ႏိုင္ရန္ လမ္းခင္းေပးခဲ့သည္ဟု မွတ္ခ်က္ျပဳခဲ့သည္။
ငယ္ရြယ္ ႏုနယ္စဥ္အတြင္း ပညာရပ္မ်ားကို စနစ္တက် ေလ့လာႏိုင္ရန္ အခြင့္အလမ္းသာခဲ့ပုံ၊ အေက်ာ္အေမာ္ ပညာရွင္မ်ားႏွင့္ ေတြ႔ဆုံ ရင္းႏွီးခြင့္ ရခဲ့ပုံ စသည္တို႔သည္ သူမအတြက္ တန္ဖိုးမျဖတ္ႏိုင္ေသာ အခြင့္အလမ္းတရပ္ ျဖစ္ခဲ့သည္။ စတန္႔ဖို႔ တကၠသိုလ္ႏွင့္ အျခားေသာ ေက်ာင္းေတာ္ႀကီးတို႔တြင္ ဆိုဗီယက္ကြၽမ္းက်င္သူ ပညာရွင္ အျဖစ္လုပ္ကိုင္ရင္း ေဂ်ာ့ခ်္ဘုရွ္ စီနီယာ၏ လက္ထက္တြင္ အမ်ိဳးသား လုံျခဳံေရးေကာင္စီ၏ ဆိုဗီယက္ႏွင့္ အေရွ႕ဥေရာပဆိုင္ရာ အႀကံေပး ျဖစ္လာခဲ့သည္။ သူမ၏ ငယ္ရြယ္ႏုနယ္မႈ၊ ပညာရပ္ဆိုင္ရာတို႔တြင္ ကြၽမ္းက်င္ ပိုင္ႏိုင္မႈတို႔သည္ မဟာပုရိသာတို႔သာ အစဥ္အၿမဲရယူထားခဲ့သည္ သမၼတ၏ အမ်ိဳးသားလုံျခဳံေရးအႀကံေပး ျဖစ္လာရန္ လမ္းခင္းလာခဲ့သည္။
ံH ၁၉၉၀ ေက်ာ္ ကာလ ေဂ်ာ့ခ်္ဒဗလ်ဴဘုရွ္ စီနီယာ လက္ထက္တြင္ အမ်ိဳးသားလုံျခဳံေရး ေကာင္စီအဖြဲ႔၀င္၊ ဆိုဗီယက္ႏွင့္ အေရွ႔ ဥေရာပေရးရာ အႀကံေပးအျဖစ္ တာ၀န္ ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။ ၁၉၉၀ ေက်ာ္ႏွစ္ကာလမ်ားသည္ အေရွ႕ဥေရာပ ႏိုင္ငံေရး အေျပာင္းအလဲ၊ ဆိုဗီယက္ ဆုိရွစ္လစ္ သမၼတႏိုင္ငံ ၿပိဳကြဲၿပီး၊ ဂ်ာမနီႏိုင္ငံ ေပါင္းစည္းေရးအတြက္ ရရွာေခါင္းေဆာင္မ်ားကို နားခ်ခဲ့သူအျဖစ္ နာမည္ေက်ာ္ ခဲ့ေသာ အမ်ိဳးသမီးပင္ ျဖစ္သည္။
ေဂ်ာ့ခ်္ဘုရွ္ စီနီယာ လက္ထက္တြင္ ဆိုဗီယက္သမၼတ ေဂၚဘာေခ်ာ့ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုသို႔ လာေရာက္ လည္ပတ္စဥ္ စတန္ဖို႔ တကၠသိုလ္သို႔ ၀င္ေရာက္ေလ့လာခဲ့သည္။ သူမအေနျဖင့္ တကၠသိုလ္၏ ပါေမာကၡတဦး အေနျဖင့္လည္းေကာင္း၊ အမ်ိဳးသားလုံျခဳံေရး ေကာင္စီအေႀကံေပး အဖြဲ႔၀င္ အျဖစ္လည္းေကာင္း သမၼတေဂၚဘာေခ်ာ့ ႏွင့္အတူ စင္ျမင့္ေပၚတြင္ ေနရာယူ ထားသည္ကို ေတြ႔ျမင္ခဲ့ရေသာ ဖခင္သည္ သူရည္မွန္းထားခဲ့သည္ ပညာရဲရင့္ ပြဲလည္တင့္သည့္ သမီးျဖစ္သူ၏ ေအာင္ျမင္မႈကို ဂုဏ္ယူ၀မ္းေျမာက္မဆုံး ျဖစ္ခဲ့သည္ဟု ေဖၚျပခဲ့သည္။ ေဂၚဘာေခ်ာ့ အျပန္ခရီး ေလာ့စ္အိန္ဂ်လိစ္ ေလဆိပ္တြင္ ႏႈတ္ဆက္ရန္ ေလဆိပ္ေပါက္သို႔ သြားေရာက္စဥ္ လုံျခဳံေရးတို႔၏ တားျမစ္ျခင္းကို ခံခဲ့ရသည္ကို ျပန္လည္ေဖါက္သည္ ခ်ခဲ့သည္။
လူမဲအမ်ိဳးသမီးတဦးအေနျဖင့္ သမၼတ၏ ကြၽမ္းက်င္သူပညာရွင္ အႀကံေပးအျဖစ္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ေနသည္ကို လုံျခဳံေရး ၀န္ထမ္းတို႔မွ ယုံၾကည္ပုံမရဟု ေဖၚျပခဲ့သည္။ ေဂ်ာ့ရွ္ဒဗလ်ဴဘုရွ္ အႀကီး ကလင္တန္ကို ရႈံးနိမ့္ၿပီးေနာက္ သားျဖစ္သူ တကၠဆပ္ ျပည္နယ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴး ဂ်ဴနီယာဘုရွ္၏ သမၼတေရြးေကက္ပြဲ ၀င္ႏိုင္ရန္ ႏိုင္ငံတကာ ေရးရာ ကိစၥမ်ားကို သင္ၾကားေပးရန္ေတာင္းဆိုမႈ ရွိခဲ့သည္ဟု ၀န္ခံခဲ့သည္။ ဂ်ဴနီယာဘုရွ္ သမၼတ ေရြးေကာက္ပြဲ အႏိုင္ရၿပီးေနာက္ အေမရိကန္ အစိုးရအဖြဲ႔၏ အဓိကအေရးပါသည့္ ေနရာျဖစ္ေသာ အမ်ိဳးသား လုံျခဳံေရး ေကာင္စီအၾကံေပး ျဖစ္လာခဲ့သည္။
မိခင္ျဖစ္သူ ရင္သားကင္ဆာျဖင့္ ကြယ္လြန္ၿပီးေနာက္ ဖခင္ျဖစ္သူအေပၚ သံေယာဇဥ္ ပိုမိုႀကီးမားခဲ့သည္ဟု ေျပာဆိုခဲ့သည္။ ဂ်ဴနီယာဘုရွ္၏ အမ်ိဳးသားလုံုျခဳံေရး အႀကံေပးအျဖစ္ ခန္႔အပ္ရန္ ဖုန္းေခၚစဥ္ နာမက်န္း ျဖစ္သည့္ ဖခင္ျဖစ္သူသည္ သမီး၏ ေအာင္ျမင္မႈအတြက္ ႏႈတ္ျဖင့္ ဂုဏ္ျပဳစကားမေျပာႏိုင္ဘဲ မ်က္ရည္မ်ားျဖင့္ သက္ေသခံခဲ့သည္ဟု ဖခင္၏ ဂုဏ္ယူမႈကို ေဖၚျပခဲ့သည္။ ရုိက္စ္အေနျဖင့္ ဖခင္ျဖစ္သူ နာမက်န္း ျဖစ္ေနသည့္အတြက္ ဖခင္ႏွင့္ ခြဲလ်က္ မေနႏိုင္သည့္အတြက္ ကနဦးတြင္ အမ်ိဳးသားလုံျခဳံေရး အႀကံေပး ရာထူးကို လက္မခံႏိုင္ေၾကာင္း ျပန္လည္ ေျပာဆိုခဲ့ေသာ္လည္း သမၼတဘုရွ္ႏွင့္ သူမမိတ္ေဆြတို႔၏ ေဖ်ာင္းျဖ ေျပာဆိုမႈေၾကာင့္ လက္ခံခဲ့ပုံ၊ သူမ ရာထူး လက္ခံၿပီး မၾကာမီ ဖခင္ကြယ္လြန္ခဲ့ပုံ စသည္တို႔သည္ အားက်ဖြယ္ရာ ပညာေရးႏွင့္ ႏူးညံ့ေသာ အမ်ိဳးသမီးတဦး၏ ဘ၀ျဖစ္စဥ္တို႔ပင္ ျဖစ္သည္။
လူမဲအမ်ိဳးသမီးတဦးအျဖစ္ ပညာရွင္ျဖစ္ရန္ ႀကိဳးစားခဲ့ရပုံ၊ လူျဖဴမ်ားအလည္တြင္ လက္မေထာင္ႏိုင္သည္အဓိ မိဘ၊ မိတ္ေဆြ အသိုင္းအ၀ို္င္းတို႔ ပံ့ပိုးခဲ့ၾကပုံ၊ ဖခင္ကဲ့သို႔ ေအာင္ျမင္ေသာ သာယာခ်မ္းေျမ႔ဖြယ္ ေကာင္းေသာ ကိုယ္ပိုင္ မိသားစုဘ၀ကို တည္ေဆာက္လိုေသာ္လည္း ပညာရပ္နယ္တြင္ ပညာရွင္တဆူ ျဖစ္လိုသည့္အတြက္ စြန္႔လႊတ္ခဲ့ရပုံတို႔သည္ ေအာင္ျမင္ေသာ လူမဲအမ်ိဳးသမီး၏ ဘ၀အတက္အက် ပုံရိပ္ပင္ ျဖစ္ေတာ့သည္။
Link...http://www.maukkha.org/index.php/book-store/reading-room-maukkha/3865-2013-09-08-17-33-05#.Uiz3EQAUBsc.facebook
လွေရႊ
ရည္ညြန္း။ Extraordinary, Ordinary and People, A memoir of family by Condoleeza Rice