.jpg)
မ်က္ေမွာက္ကာလသည္ စကားလံုးအသံုးအႏႈန္းကအစ ယခင္ႏွင့္မတူေတာ့ပါ။ “ပညာေပါက္ကြဲမႈ” ( Knowledge explosion ) ျဖစ္သည္။ အထူးသျဖင့္ “ေပါက္ကြဲမႈ” ( Explosion ) ဆိုသည္ကို သတိခ်ပ္ရာသည္။ ယခင္က အင္အားအရွိဆံုးဟု ယူဆခဲ့ၾကသည့္ “ေတာ္လွန္ေရး” ( Revolution ) ဆိုသည္မွာ “မ်ဥ္းတန္းသေဘာ” ( Linear ) အေျပာင္းအလဲမ်ားကိုသာ ထင္ဟပ္ႏိုင္ရာ “မ်ဥ္းတန္းသေဘာမဟုတ္ေသာ” ( Non-linear ) အေျပာင္းအလဲမ်ားကို ေရွာင္မရျဖစ္လာသည့္ မ်က္ေမွာက္ေခတ္အတြက္ မလံုေလာက္သလို ျဖစ္လာရသည္။ သို႔အတြက္ “ေပါက္ကြဲမႈ” ဆိုေသာ ေ၀ါဟာရကို တမင္ေရြးခ်ယ္သံုးရသည္ဟု ဆိုသည္။
“စက္မႈေတာ္လွန္ေရး”ဆိုသည္ကို သာမန္မွ်နားလည္ထားစဥ္ ပညာရွင္မ်ားက ဤျဖစ္စဥ္ႀကီးကို အဆင့္သံုးဆင့္ခြဲ၍ ေလ့လာၾကသည္။ ယေန႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔ မ်က္ေမွာက္ျပဳေနရသည္မွာ ေရေႏြးေငြ႕အင္ဂ်င္နွင့္ စတင္ခဲ့ေသာ (၁၈)ရာစု စက္မႈေတာ္လွန္ေရး (ပထမ စက္မႈေတာ္လွန္ေရး)မဟုတ္။ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား၊ တယ္လီဖုန္း စသည္တို႔က အဓိကအင္ဂ်င္ေနရာမွ ပါ၀င္ခဲ့ေသာ (၂၀)ရာစုေခတ္ဦး စက္မႈေတာ္လွန္ေရး (ဒုတိယ စက္မႈေတာ္လွန္ေရး)ပင္မဟုတ္။ ကၽြန္ျပဴတာမွ စတင္ၿပီး၊ အင္တာနက္အထိ အျပန္႔က်ယ္သြားေသာ၊ မ်ိဳး႐ိုးဗီဇပညာမွ စတင္ၿပီး “ကလုန္းလူ”ထိ ဦးတည္လာေသာ တတိယစက္မႈေတာ္လွန္ေရးေခတ္ႀကီး ျဖစ္သည္။ ဤျဖစ္စဥ္ႀကီး၏ ထူးျခားခ်က္မွာ ပညာရပ္မ်ိဳးစံု ေပါက္ကြဲလွ်ံက်လာျခင္းဟု အကဲျဖတ္ၾကသည္။
ပညာ၏လက္တံမ်ားမွာ ဘ၀၏ ေထာင့္တိုင္းေနရာတိုင္းသို႔ ျဖန္႔ၾကက္လာသည္။ မ်က္ေမွာက္ေခတ္ ႏွာစာမ်ိဳးစံုတြင္ ပညာအခံအား မေကာင္းပါက ဇိုင္းျပတ္၍ ေနာက္တြင္က်န္ရစ္ေတာ့မည့္ အလားအလာေတြ ေပၚလာသည္။
“ပညာသည္သာ အရာရာ”ဟု ဆိုရေလာက္ေအာင္ပင္ ပညာ၏အခန္းက႑က ေရွ႕သုိ႔ေရာက္လာသည္။ သမား႐ိုးက် ေဘာဂေဗဒပညာက ေျမယာအရင္းႏွင့္ လုပ္အားကိုသာ “ထုတ္လုပ္ေရးအရင္းအျမစ္” ( Productive resources )ဟု သေဘာယူခဲ့ရာ၊ မ်က္ေမွာက္ေခတ္တြင္ မလံုေလာက္ေတာ့ပါ။ စတုတၳအရင္းအျမစ္အျဖစ္ “ပညာ”ကို ထိုက္ထုိက္တန္တန္ ေနရာေပးလာၾကရသည္။ “အရင္းလြန္ လူ႔အဖြဲ႕အစည္း” ( Post capitalist society )ဟူ၍လည္းေကာင္း “ပညာေခတ္” ( Age of knowledge )ဟူ၍လည္းေကာင္း ၀ိၿဂိဳလ္ျပလာၾကျခင္းျဖစ္သည္။
လူ႔အသိုက္အျမံဳ၏ ရွည္လ်ားေထြျပားစြာ ဆင့္ကဲေျပာင္းလဲေနတဲ့ ၀ဲဂယက္ထဲတြင္ တစ္ေခတ္တစ္ခါက နန္းရင္ျပင္ဧည့္ခန္းေဆာင္ႏွင့္ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းတိုက္ႀကီးမ်ားတြင္သာ လူ႔အဖြဲ႕အစည္း၏ အဆင္တန္ဆာအျဖစ္ စံပယ္ခဲ့ေသာ ပညာမွာ ဘ၀ထဲသို႔ ခုန္ဆင္းလာသည္။ လူတို႔၏ ဘ၀ရွင္သန္ေရးအတြက္ မရွိမျဖစ္ “ဘ၀ဂီယာ”ျဖစ္လာသည္။ ပညာ၏ ကိန္းတည္ရာမွာ စာအုပ္၊ ေဒတာဘဏ္၊ ေဆာ့၀ဲ(လ)ပ႐ိုဂမ္ စသည္တို႔မဟုတ္။ ၄င္းတို႔က သိုမွီးထားသည္မွာ ပညာမဟုတ္၊ အင္ေဖာ္ေမးရွင္းေတြသာ ျဖစ္သည္။ တကယ့္ပညာအစစ္မွာ လူႏွင့္ ခြဲခြာမရ ျဖစ္လာသည္။ ပညာကို ဖန္တီးရာ၊ ပညာကို ပြားစည္းေစရာ၊ ပညာကို ျဖန္႔ေ၀ရာ၊ ပညာကို အသံုးျပဳရာမွာ လူသားကိုယ္တုိင္ ျဖစ္လာသည္။ ေျပာရလွ်င္ ပညာေခတ္သို႔ ေရာက္လာသည္ႏွင့္ ပညာႏွင့္ကင္းကြား၍ မရေသာ “လူ”မွာ လူ႔အဖြဲ႕အစည္း၏ ဗဟိုခ်က္မ ေနရာသို႔ ေရာက္လာရသည္။
ဤတြင္ “ပညာတတ္” ( Educated person ) ဆိုသည္၏ အဓိပၸာယ္ကို ျပန္လည္ဖြင့္ဆိုဖို႔ အေၾကာင္းဖန္လာရေတာ့သည္။ “တကၠသိုလ္၊ ေကာလိပ္တစ္ခုခုမွ ဘြဲ႕ရရင္ ပညာတတ္ေပါ့”ဟု ေရွးကလို လြယ္လြယ္ေကာက္ခ်က္ခ်၍ မရေတာ့။ “ႏိုက္”ေခၚ ျမင္းစီးသူရဲေကာင္းမွာ အလယ္ေခတ္၏ ျပယုဂ္ျဖစ္သလို၊ “ဘူဇြာ”ေခၚ ေၾကးေရတက္မွာ အရင္းရွင္စနစ္၏ သေကၤတျဖစ္သလို၊ ပညာတတ္ ပုဂၢိဳလ္သည္ အရင္းလြန္ေခတ္ (တစ္နည္း) ပညာေခတ္၏ အမွတ္အသားသ႐ုပ္ ျဖစ္လာရသည္။ သို႔ႏွင့္အမွ် ပညာတတ္ဆိုသည္၏ အႏြတၱကိုယ္တိုင္မွာပင္ အဓိပၸာယ္သစ္မ်ား ပါ၀င္လာရေတာ့သည္။
“ပညာတတ္’ ဆိုတာ ဘာကို ဆိုလိုတာလည္း”
“ပညာတတ္ဆိုတာ ဘာလဲ”ဆိုေသာ ေမးခြန္းကို မေျဖမီ “စာတတ္ေပတတ္” (Literate person) ဆိုသည္ကို ျပန္လည္ ဆန္းစစ္ဖို႔ လိုလိမ့္မည္ထင္သည္။ အမ်ားနားလည္သိရွိထားေသာ သမား႐ိုးက် အဓိပၸာယ္တို႔ ေျဗာင္းဆန္ေအာင္ ၿပိဳေန ေျပာင္းေနေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။
အေရး၊ အဖတ္၊ အတြက္ “အသံုးလံုး”ေၾကလွ်င္၊ စာတတ္ ေပတတ္ျဖစ္ၿပီဟု အၾကမ္းအားျဖင့္ ဆိုႏုိင္ပါသည္။ မမွားပါ။ သို႔ေသာ္ မမွန္ေတာ့။ အေရး၊ အဖတ္၊ အတြက္အျပင္ ေနာက္ထပ္ လိုအပ္ခ်က္ေတြ တစ္သီႀကီး လိုက္လာေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ဂလိုဘယ္လိုက္ေဇးရွင္းေခတ္တြင္ မိခင္ဘာသာစကား တစ္ခုတည္းကိုသာ ေရးတတ္ဖတ္တတ္႐ံုမွ်ႏွင့္ စာတတ္ၿပီဟု မေခၚႏိုင္ေတာ့ပါ။ ကမာၻသံုးဘာသာစကား (အထူးသျဖင့္ အဂၤလိပ္စာ)တတ္ဖို႔ လိုပါသည္။ သို႔မွသာ “ကမာၻ႕အတိုင္းတာ စာတတ္ေျမာက္ျခင္း” ( Global literacy )ဟု ေခၚႏိုင္ပါလိမ့္မည္။ ေျပာရလွ်င္ ဤမွ်ႏွင့္ပင္ မလံုေလာက္ေသးပါ။ ကြန္ျပဴတာႏွင့္ ေမာင္းေနေသာ ပညာေခတ္တြင္ “ကြန္ျပဴတာတတ္ဖို႔” ( Computer literacy )လည္း လိုအပ္ပါသည္။ ထို႔ထက္ မိမိ၏ လုပ္ငန္းေဆာင္တာမ်ားကို ကြန္ျပဴတာႏွင့္ ခ်ိတ္ဆက္၍ အလုပ္လုပ္တတ္ရပါဦးမည္။ “ဒစ္ဂ်စ္တယ္ စာတတ္ေျမာက္ျခင္း” ( Digital literacy ) ဟုေခၚပါသည္။ ဤအရာအားလံုးတတ္ပါမွ စာတတ္ၿပီဟု ေခၚႏိုင္ပါလိမ့္မည္။ ပညာတတ္တစ္ေယာက္ျဖစ္ဖို႔ ပထမဆံုး စာတတ္ရပါလိမ့္မည္။
ပညာတတ္တို႔၏ ဂုဏ္အင္လကၡဏာကို ဆက္လက္ဆန္းစစ္ၾကည့္ၾကမယ္…
၁။ လြန္ခဲ့ေသာ စက္မႈေခတ္မွာ “အထူးျပဳ ေလ့လာၾကရေသာေခတ္” ( Age of specialization )ျဖစ္သည္။ ပညာရပ္တစ္ခုခုကို၊ အထူးျပဳတတ္ေျမာက္ၿပီဆုိလွ်င္ ပညာတတ္ဟု ေခၚႏိုင္သည္။ ယခု မလံုေလာက္ေတာ့ပါ။ ပညာေခတ္တြင္ ပညာရပ္အသီးသီးမွာ မိမိဘာသာ၊ ထီးထီးႀကီး ေက်ာက္ခ်ရပ္တည္ေန၍ မရေတာ့ပါ။ ပညာရပ္အားလံုး ေဒြးတင္ယွက္တက္ ဆက္စပ္လာသည္။ ဥပမာ ေဘာဂေဗဒတြင္ သခၤ်ာမွ “ေခးေအာ့ သီအိုရီ” ( Choas theory ) ပါလာသည္။ မႏုႆေဗဒတြင္ ဇီ၀ေဗဒမွ D.N.Aပံုစံခြဲပညာေရာလာသည္။ သမိုင္းမွာ ဓာတုေဗဒလာ ကာဗြန္သက္တမ္း တြက္ခ်က္နည္းႏွင့္ တြဲလာရသည္။ ဤအခင္းအက်င္းသစ္တြင္ ပညာတတ္တစ္ေယာက္မွာ မိမိကၽြမ္းက်င္ရာ ပညာရပ္တစ္ခုမွ်ႏွင့္ မလံုေလာက္ေတာ့ပါ။ “ပညာရပ္အားလံုး၏ ေလာကလံုးသေဘာ” ( Universalization of Knowledge ) ကိုဆုပ္ကိုင္မိဖို႔ လိုလာပါသည္။ ဤသည္မွာ ပထမလိုအပ္ခ်က္(တစ္နည္း) ပထမဂုဏ္အင္ ျဖစ္ပါသည္။
၂။ အထက္တစ္ေနရာတြင္ ဆိုခဲ့ၿပီးသည့္အတိုင္း ပညာေခတ္တြင္ ပညာမွာ အဆင္းတန္ဆာ သက္သက္မွ် မဟုတ္ေတာ့ပါ။ လူ႔အဖြဲ႕အစည္း၏ ဒိုင္းနမစ္အင္အား ျဖစ္ပါသည္။ သို႔အတြက္ ပညာေခတ္၏ ပညာတတ္တေယာက္မွာ ဓေလ့စ႐ိုက္ႏွစ္ခုႏွင့္ အလုပ္လုပ္တတ္သူမ်ိဳး ျဖစ္ဖို႔လိုပါသည္။ စကားလံုးမ်ားႏွင့္ အုိင္ဒီယာမ်ားကို ဖိုးကပ္(စ)လုပ္ရေသာ “ပညာဓေလ့” ( Intellectual culture ) ႏွင့္၊ လူမ်ားႏွင့္ အလုပ္ကို ဖုိးကပ္(စ)လုပ္ရေသာ “မန္ေနဂ်ာဓေလ့” ( Manager cluture ) တို႔ ျဖစ္ပါသည္။ အကယ္၍ ပညာဓေလ့ကို မန္ေနဂ်ာဓေလ့ႏွင့္ ခ်ိန္ခြင္လွ်ာမညႇိႏိုင္လွ်င္ “လူတိုင္း ကိုယ့္အလုပ္ကို လုပ္ၾကေသာ္လည္း ဘာအလုပ္မွ မေအာင္ျမင္”ဆိုေသာ အေနအထားသို႔ ေရာက္သြားႏိုင္သည္။ အလားတူ မန္ေနဂ်ာဓေလ့ကို ပညာဓေလ့ႏွင့္ မေထာက္ကူႏိုင္လွ်င္လည္း “အလုပ္မွာ ဗ်ဴ႐ိုကေရစီ၏ အေစစားခံ”ျဖစ္သြားပါလိမ့္မည္။ သို႔အတြက္ ဓေလ့စ႐ိုက္ႏွစ္မ်ိဳးလံုးႏွင့္ လုပ္တတ္ကိုင္တတ္ပါမွ ပညာတတ္ မည္ပါလိမ့္မည္။ ဤသည္ပင္ ပညာတတ္တို႔၏ ဒုတိယဂုဏ္အင္ ျဖစ္ေတာ့သည္။
၃။ ပညာေခတ္မွာ ပညာေပါက္ကြဲမႈကာလႀကီးလည္း ျဖစ္ပါသည္။ ဤအေၾကာင္းကို ဆိုခဲ့ၿပီးၿပီ။ ေျပာလိုသည္မွာ ပညာမ်ား အဆက္မျပတ္ ေပါက္ကြဲလွ်ံက်ေနသည္ျဖစ္ရာ ပညာရပ္အသီးသီး၏ အမွန္သက္တမ္းမွာ တျဖည္းျဖည္းတိုေတာင္းလာသည္ကို သတိျပဳမိၾကဖို႔ ျဖစ္ပါသည္။ ဤအေျခအေနတြင္ မည္သည့္ပညာတတ္ ပုဂၢိဳလ္မွ မိမိပိုင္ႏိုင္ကၽြမ္းက်င္သည့္ ပညာရပ္တစ္ခုတည္းႏွင့္ ရာသက္ပန္ ပုေရာဟိတ္လုပ္လို႔ မရႏိုင္ေတာ့ပါ။ သို႔ႏွင့္အမွ် “စဥ္ဆက္မျပတ္ ပညာသင္ၾကားေရး” (Continual learning) သည္ပင္ ပညာတတ္တို႔၏ ေနာက္ထပ္ ဂုဏ္အင္တစ္ခု ျဖစ္လာရေတာ့သည္။ ဤေနရာတြင္ “ေမဂ်ီျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး”ေခတ္က ထင္ရွားခဲ့ေသာ၊ ဂ်ပန္လူမ်ိဳးပညာရွင္ “ယူကီခ်ီ ဖူကူဇ၀ါ”၏ ဖြင့္ဆိုခ်က္မွာ အသံုးတည့္လိမ့္မည္ထင္သည္။ “ဖူကူဇ၀ါ”က “ပညတတ္ဆိုသည္မွာ၊ ဆက္လက္ပညာသင္ၾကားလိုေသာ ဆႏၵရွိၿပီး၊ ပညာသင္ၾကားႏုိင္စြမ္းလည္းရွိေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ိဳးသာ ျဖစ္သည္”ဟု အဓိပၸာယ္ဖြင့္ခဲ့သည္။
၄။ ပညာေခတ္တြင္ ပညာကိုကိုင္၍ အလုပ္လုပ္သူ “ပညာအလုပ္သမား” ( Knowledge worker ) သာမက အသစ္အသစ္ေသာ ပညာမ်ားကို ပြားစည္းေစသည့္ “ပညာဖန္တီးသူ” ( Knowledge creator )မ်ား ေမြးထုတ္ဖို႔လည္း အေရးႀကီးပါသည္။ သို႔ႏွင့္တုိင္ ယေန႔ဖြံ႕ၿဖိဳးၿပီး ႏိုင္ငံႀကီးမ်ားမွအစ၊ ႏိုင္ငံေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ “ပညာအလုပ္သမား”ေနာက္သို႔သာ တစ္ေကာက္ေကာက္လုိက္ေနၾကၿပီး ပညာဖန္တီးသူ၏ အခန္းက႑ကိုမူ ေမ့ေလ်ာ့ေနၾကသည္။ ဤပံုအတိုင္းသာသြားလွ်င္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုလို ထိပ္သီးႏိုင္ငံမ်ားမွာပင္ သကၠရာဇ္(၂၀၅၀) အေရာက္တြင္ “ပညာရွားပါးမႈ” ( Knowledge shortage )ႏွင့္ ႀကံဳရလိမ့္မည္ဟု ခန္႔မွန္းခ်က္မ်ား ရွိေနသည္။ သို႔အတြက္ ပညာတတ္တစ္ေယာက္၏ တာ၀န္မွာပညာကို အသံုးခ်ႏိုင္႐ံုမွ်ႏွင့္မၿပီး ပညာကို ဖန္တီးႏိုင္ရမည္ဟုလည္း ဆုိပါသည္။ စင္စစ္ ပညာဆိုသည္မွာ “သိၿပီးသားနယ္ေျမ”ဟု ဆိုႏိုင္ေသာ္လည္း ဘ၀မွာ မသိေသးေသာနယ္ေျမသာ ျဖစ္ပါသည္။ သိၿပီးပညာႏွင့္ မသိသးေသာနယ္ေျမကို ေထာက္လွမ္းႏိုင္မွသာ ဘ၀တြင္ ငုတ္ေနေသာ ပညာအသစ္မ်ားကို ေဖာ္ထုတ္ႏို္င္ပါလိမ့္မည္။ ဤသည္ပင္ သုေတသန အလုပ္ျဖစ္ပါသည္။ သို႔အတြက္ ပညာေခတ္တြင္ သုေတသနႏွင့္ မခ်ိတ္ဆက္ႏိုင္လွ်င္ ပညာတတ္ မလုပ္ႏိုင္ေတာ့ပါ။
၅။ သုေတသီမ်ား၏ တြက္ခ်က္မႈအရ၊ ပညာနယ္ပယ္အသီးသီးမွ အေမးပုစၧာမ်ားမွာ (၃)ႏွစ္လွ်င္ (၂)ဆမွ် တုိးေနသည္ဟု သိရပါသည္။ ဤေမးခြန္းမ်ား၏ ၇၅%ကို ယခုတိုင္ တိတိပပ အေျဖမေပးႏိုင္ေသးဟုလည္း သိရသည္။ ဤအခ်က္က ဘာကိုေဖာ္ျပေနသနည္းဆိုလွ်င္ ပညာေပါက္ကြဲမႈကာလႀကီးတြင္ မည္သည့္ပညာကိုမွ “ဘယ္ေတာ့မွ မမွားႏိုင္ေသာအမွန္”အျဖစ္ အရမ္းအကန္းမယံုၾကည္မိဖို႔ ျဖစ္ပါသည္။ ေ၀ဖန္ဆန္းစစ္ေသာ “၀ိဘဇၨ၀ါဒ”ျဖင့္၊ အၿမဲတေစ ေမးခြန္းထုတ္ေနဖို႔ လိုအပ္ပါသည္။ ဤသည္ကို ပညာရွင္မ်ားက “ပဋိပညာ” ( Anti knowledge )ဟု အမည္ေပးထားသည္။ တည္ရွိၿပီး ပညာမ်ားကို အႏုေလာမနည္းႏွင့္ ေလ့လာ႐ံုမွ်မက ပဋိေလာမနည္းႏွင့္ ဆန္းစစ္ၾကဖို႔ ျဖစ္ပါသည္။ “ပဋိ”ကို မကိုင္ႏိုင္လွ်င္ ပညာတတ္မမည္ဟူ၍ပင္ ေျပာဆိုလာၾကသည္။
.jpg)
၂၁.၄.၂၀၁၄
http://www.myanmarengineer.org/forums/forum.php